การสร้างระบบความเชื่อทำให้คุณมีความมั่นใจที่จะสู้กับโลกนี้ได้ มันทำให้มนุษย์ไม่ต้องคิดอะไรมาก เพราะระบบความเชื่อนี้เป็นบล็อกให้คุณเดินไปด้วยกัน คุณมีพวก คุณมีคนร่วมอุดมการณ์ คุณมีคนคอยปลอบประโลม เหมือนดังกับคำปลอบประโลมให้คุณเดินไปสู่สถานที่ฆ่าตัวตายด้วยคำกล่าวที่ว่า คุณกำลังจะพบกับพระเจ้า คุณกำลังเข้าใกล้พระเจ้า พระเจ้ากำลังรอรับคุณอยู่ที่นั่น คุณจึงมีกำลังใจที่จะเดินต่อไป เดินไปให้ไว เพราะคุณมีความหวังอยู่ที่นั่น โปรดจงรับรู้ไว้ว่า นั่นคือ ฝิ่นที่ทำให้คุณไม่รู้สึกตัว คุณไม่ทราบว่า คุณกำลังทำอะไรอยู่ และที่คุณมั่นใจว่า คุณทำถูกต้องแล้ว เพราะเมื่อคุณเหลียวมองใครๆ เขาก็เดินไปกับคุณ
สมมติว่า มีใครคนหนึ่งกล่าวขึ้นว่า การที่ทุกคนเดินไปทางนั้นไม่ใช่ทางเดินที่ถูก ลองนึกดูสิว่าจะเกิดอะไรขึ้น ทุกคนจะประณามคุณ จะกล่าวหาและรุมทำร้ายคุณ เพียงเพราะสาเหตุเดียวก็คือ คุณกำลังจะทำลายระบบความเชื่อที่มีคนสร้างไว้ เมื่อนั้นก็จะไม่มีใครเดินตามนั้น สังคมกลัวความยุ่งเหยิง สังคมไม่ชอบคนคิดแปลกแยก สังคมต้องการระบบ คิดดูก็ได้ว่า สังคมกลัวอย่างไร หากคนที่อยู่ในสถานดูแลคนบ้า กลายเป็นคนดี ไม่ยอมเชื่อฟังคนคุมอีก เขาจะทำอะไรได้ เขาไม่สามารถปล่อยให้สถานการณ์เป็นจริงแน่นอน เมื่อคนดีคนหนึ่งเดินเข้าไปสู่สถานที่อยู่ของคนที่ถูกมอมเมาให้บ้า แล้วบอกว่า พวกท่านกำลังถูกมอมเมาด้วยระบบความเชื่อ คนบ้าเหล่านั้นจะพากันชี้มือมาที่คุณแล้วกล่าวว่า เจ้าเองต่างหากที่บ้าไม่เป็นเหมือนพวกฉันอยู่คนเดียว
ทำอย่างไรจึงจะทำให้มนุษย์ค้นพบความจริง ไม่ใช่สิ่งที่ปลอบประโลมให้มีชีวิตอยู่ไปเป็นวันๆ นั่นก็คือ มนุษย์ต้องมองมาที่ตน มองเข้าไปข้างในตน มองให้เห็นความเคลื่อนไหวภายในใจตน เมื่อนั้นกำแพงเหล่านั้นกำลังถูกพังลงเป็นแถบๆ เมื่อมันถูกพังเป็นแถบๆ ความจริงจะเริ่มปรากฏทีละเล็กทีละน้อย และมันก็จะกว้างขึ้นๆ ความจริงมันเพียงอยู่หลังกำแพงนั้น กำแพงแห่งระบบความเชื่อนั้น เพียงแต่ทำลายกำแพงนั้นลง ความจริงก็จะปรากฏ โลกแห่งชีวิตที่แท้ก็จะปรากฏ ไม่ใช่โลกที่ต้องการการปลอบประโลม แต่เป็นโลกที่มีแต่ความจริงที่เป็นไปอย่างนั้น งดงาม น่าดู
ระบบความเชื่อเหล่านั้นมันคือ สิ่งประดิษฐ์ขึ้น มันถูกสร้างขึ้น ไม่ใช่การค้นพบ ความแตกต่างระหว่างสร้างขึ้นกับการค้นพบอยู่ที่ สิ่งประดิษฐ์เป็นเรื่องที่คุณสร้างขึ้นมา มันคือผลผลิตจากมนุษย์ แน่นอนมันทำให้เกิดความอบอุ่นใจ แต่การปลอบโยนไม่ใช่ความจริง การปลอบประโลมใจมันคือ ฝิ่น คือยาเสพติด มันฉาบทาไม่ให้คุณตระหนักถึงความจริง มันทำให้ชีวิตของคุณผ่านไปโดยไว ๗๐ ปีนั้นผ่านไปอย่างรวดเร็ว แต่การค้นพบเป็นสัจธรรม ไม่ว่าใครจะคิด จะชอบใจ ไม่ชอบใจ จะวิจารณ์ จะหนี สนใจ ไม่สนใจ สัจธรรมก็ไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปตามนั้น สัจธรรมจะดำรงอยู่ ดำรงอยู่เพื่อให้ผู้มีปัญญาได้ค้นพบ และอยู่กับสัจธรรมนั้นให้ได้ ผู้อยู่กับสัจธรรมได้ก็กลายเป็นสัจธรรมเช่นกัน พิจารณาให้เห็นปรากฏการณ์ที่ปรากฏ ความคิดหลังปรากฏการณ์นั้น การดำรงอยู่ของปรากฏการณ์นั้น และความว่างของปรากฏการณ์นั้น นี่เป็นสัจธรรม ตัวท่านเองก็เป็นสัจธรรม แต่ท่านไม่เห็นมันเพราะท่านกำลังถูกระบบครอบงำอยู่ ท่านไม่ได้พิจารณาเห็น แต่ท่านกำลังถูกหลอกให้สวมหน้ากากเหมือนๆ กัน
ใครก็ตามที่สอนให้ระบบความรู้แก่ท่าน นั่นแหละคือศัตรูตัวฉกาจ โปรดจำไว้ เพราะว่า ระบบความเชื่อนั้นเป็นกำแพงที่ปิดตาของท่าน ไม่ให้เห็นความจริง ไม่มีความมุ่งหมายที่อยากจะแสวงหาความจริง ระบบความเชื่อเหล่านี้จะพามันให้หนีห่างไปจากใจของคุณตั้งแต่เริ่มต้น นี่แหละคือความสูญเสียที่ยิ่งใหญ่ นี่แหละโศกนาฏกรรมของโลกมนุษย์
เราไม่ได้หมายความว่า ระบบความรู้ไม่มีประโยชน์ มีประโยชน์อย่างยิ่งในการประโลมให้คุณลืมชีวิตและสัจธรรมไง ท่านอาจรู้ตัวก็ต่อเมื่อเกือบสิ้นชีวิต หรือบางคนแม้กระทั่งสิ้นชีวิตไปก็ยังไม่ทราบว่า ระบบความรู้นั่นเป็นเป็นเพียงเครื่องประโลมใจให้คุณอยู่ในโลกได้อย่างราบรื่นเท่านั้น เพราะจะไม่มีใครมารบกวนท่าน เนื่องจากท่านกับทุกคนอยู่ในระบบความรู้เหมือนกัน สัจธรรมไม่ได้หนีหายไปไหน มันซ่อนอยู่เบื้องหลังระบบความรู้นั่นเอง มีแต่ประสบการณ์แห่งความจริงเท่านั้นที่กำจัดมันลงได้ ไม่ใช่ความเชื่อ
ความเชื่อที่เป็นอันตรายคือ belief ไม่ใช่ความเชื่อแบบ Trust ความเชื่อแบบbelief เป็นเพียงระบบความรู้ที่มนุษย์ร่วมกันสร้างขึ้นมา เช่นความเชื่อในวิทยาศาสตร์ ความเชื่อในทฤษฎีต่างๆ ความเชื่อในก้อนหิน ต้นไม้ ใบหญ้า ในศาสนา ในวัฒนธรรม ส่วนความเชื่อที่เป็น Trust นั่นไม่ใช่สิ่งที่ถูกสร้างขึ้น แต่เป็นความเชื่อในความจริง จริงๆ ความเชื่อในทุกข์ ความเชื่อในสมุทัย ความเชื่อในนิโรธ และความเชื่อในมรรค เป็น Trust ที่คุณไม่ต้องสร้าง เพราะมันดำรงอยู่จริงอย่างนั้น
พึงระมัดระวัง ระบบความเชื่อในความรู้ทั้งหลาย นั่นเป็นกับดักที่อันตรายสำหรับมนุษยชาติ มันจะผูกมัดให้ท่านจมลง หลงใหล สร้างเป็นกฎ ล้อมคอกให้มนุษย์ตกอยู่ภายในระบบความเชื่อนี้ ระวังและระวัง พิจารณาและไตร่ตรอง
